Styl secesyjny, nazywany we Francji art nouveau (czyli Nowa Sztuka) to ruch projektowy, którego popularność osiągnęła szczyt na przełomie XIX i XX wieku – początkowo we Francji, a następnie na terenie całej Europy. Można więc powiedzieć, że styl secesyjny i art nouveau to pojęcia synonimiczne. Sam termin art nouveau pochodzi od nazwy galerii w Paryżu, otwartej przez handlarza dziełami sztuki Siegfrieda Binga w 1895 roku. Pojęcie to było znane również pod innymi nazwami w krajach Europy, takimi jak Jugendstil w Niemczech, Modernisme w Hiszpanii, Stile Liberty we Włoszech i Secession w Austrii, czy właśnie: styl secesyjny w Polsce.
Styl ten występował w różnych formach sztuki, takich jak architektura, projektowanie wnętrz, ale też w rysunku, na plakatach i ilustracjach. Art nouveau charakteryzuje się wykorzystaniem długich, krętych, organicznych linii i motywów kwiatowych.
Nie jest natomiast poprawnym mylenie pojęcia art nouveau z art deco. Bywa, że oba określenia są używane zamiennie, jest to jednak sporym błędem, wszak dotyczą zupełnie innych czasów (art deco to lata 20. XX w., zaś secesja to ruch znacznie wcześniejszy, obejmujący przełom wieków i lata około 1890-1910).
Styl ten był reakcją na industrializację i urbanizację XIX wieku — celebrował więc naturę, piękno i ludzką kreatywność. Podważał również tradycyjną hierarchię dyscyplin naukowych i uczynił sztukę bardziej dostępną i przystępną cenowo dla szerszej publiczności, wykorzystując metody produkcji ręcznej i przemysłowej.
Kulminacja zainteresowania i popularności stylu art nouveau przypadła na Międzynarodową Wystawę Paryską w 1900 r. Po I wojnie światowej styl ten zanikł, gdyż został zastąpiony przez inne ruchy modernistyczne, takie jak właśnie przywołane już art deco. Jednak tak jak i ono, tak i styl secesyjny wraca dziś do łask. Jakie ma cechy charakterystyczne i jak wprowadzić go do wnętrz w nieco bardziej współczesnej odsłonie?
Jakie więc cechy charakterystyczne ma art nouveau? Lub inaczej: czym dokładnie jest secesja? Mówiąc w pewnym uproszczeniu, styl secesyjny to organiczne kształty, misterne detale i bogate zdobienia. Na myśl przychodzą tu choćby kręte linie, motywy kwiatowe, inspirowane przyrodą i asymetryczne układy. Założyciel ruchu artystycznego, William Morris, idealizował wartości, takie jak rzemiosło i piękno. Jego stwierdzenie: „Nie umieszczaj w domu niczego, o czym nie wiesz, że jest użyteczne lub piękne” stanowi kwintesencję omawianego stylu. Tym jednak, co czyni ten nurt artystyczny naprawdę wyjątkowym, to jego zdolność do płynnego łączenia świata sztuki i funkcjonalności. Od architektury budynku po meble i akcesoria dekoracyjne, styl ten wypełnia każdy obszar projektu tak odrobiną elegancji, jak i fantazji z kreatywnością.
Co jeszcze cechuje ten styl?
Wnętrza urządzone w stylu secesyjnym są znane ze swoich zdobień, które obejmują różnorodne organiczne formy i motywy, takie jak kwiaty, winorośle lub liście. Elementy te są często przedstawiane w zakrzywionych i płynnych liniach, co nadaje wnętrzom wrażenie ruchu i płynności. Oprócz motywów organicznych, wnętrza w stylu art nouveau często prezentują szereg technik dekoracyjnych i materiałów związanych z ornamentyką, takich jak:
Elementy te są często wykorzystywane do tworzenia skomplikowanych wzorów, które nadają wnętrzom stylistycznego bogactwa i obfitują w faktury. Jak te cechy mają się do wnętrz?
Styl secesyjny znakomicie odnajdzie się w przypadku wnętrz urządzonych w duchu maksymalistycznym, eklektycznym czy nawet artystycznym, w których do głosu dochodzi ekspresja twórcza. Styl secesyjny sprawdzi się także we wnętrzach, w których odnajdziemy elementy stylu vintage, glamour lub kolonialnego.
Poza tym, przez włączanie dekoracyjnych elementów będących znakiem rozpoznawczym art nouveau, można z powodzeniem tworzyć przestrzenie, które są zarówno wizualnie oszałamiające, jak i bogate w fakturę oraz pokazują pracę na detalach, a właśnie te cechy stanowią bazę wymienionych powyżej stylów aranżacji.
Styl art nouveau to sprawdzony sposób na dodanie luksusowego i wyjątkowego charakteru każdemu pomieszczeniu. Jeśli chodzi o dekorowanie domu elementami inspirowanymi art nouveau, trzeba jasno powiedzieć, że nie ma ograniczeń co do różnorodności i pomysłowości, jakie można dzięki temu nurtowi osiągnąć. Od stylowej podłogi i oświetlenia po ściany wykonane z płytek z dekorem, a do tego dzieła sztuki i akcesoria — możliwości są nieograniczone. Jak jednak wprowadzić elementy stylu secesyjnego do wnętrza? Dobrym sposobem na to będą:
Styl art nouveau może być trudny do odtworzenia, ponieważ obejmuje wiele elementów: architekturę, aranżację wnętrz, a nawet obróbkę ścian. Jest to niezwykle wyrazisty i charakterystyczny nurt projektowy, który może wyglądać nieautentycznie, jeśli nie zostanie należycie zrealizowany. Art nouveau może również stać w opozycji do nowoczesnych materiałów i mebli, a nawet wyglądać nieco groteskowo np. w minimalistycznym otoczeniu.
Poza tym, niektórzy krytycy uważają ten styl za przestarzały lub nieistotny, postrzegając go jako krótkotrwały i dość powierzchowny ruch, który nie osiągnął swoich celów społecznych i artystycznych. Dodatkowo, art nouveau uznawany jest — zwłaszcza w odniesieniu do aranżacji wnętrz — za styl zbyt dekoracyjny i niepraktyczny; uważa się, że został przyćmiony przez inne ruchy modernistyczne.
Niemniej jednak, od swoich początków aż do teraz, art nouveau pozostaje stylem, który jest ceniony za swoją elegancję, płynność i zdobnicze piękno. Niezależnie od tego, czy lubimy kręte linie, organiczne formy, luksusowe materiały i dbałość o szczegóły, wystrój wnętrz art nouveau sprawia, że każdy znajdzie w nim coś dla siebie. Włączając jego elementy i motywy do naszych wnętrz, możemy tworzyć przestrzenie, które są zarówno intrygujące wizualnie, jak i głęboko ekspresyjne.