Bogaty, podkreślający przepych, doceniający ozdobne szczegóły, ale także zgeometryzowany i funkcjonalny – styl art déco jest pełen sprzeczności, a z drugiej strony bardzo spójny. Jego integralną częścią, która podkreśla dekoracyjny styl pomieszczeń, są dodatki art déco. Wśród nich znajdziemy m.in. biżuteryjne lustra, witrażowe lampy, połyskliwe tekstylia, wzorzyste tapety, a nawet… meble o intrygujących kształtach i drogocennych detalach. Świat ozdób art déco jest przepełniony niespodziankami – warto go poznać i zaczerpnąć inspiracji do stworzenia własnego wnętrza.
Czym charakteryzuje się styl art déco?
Styl art déco święcił triumfy w latach 1919-1939. Jego nazwa oznacza „sztukę dekoracyjną”. Art déco było o tyle wyjątkowe, że mocno kontrastowało z niewesołymi nastrojami społecznymi: ryzykiem kolejnej wojny, spowolnionym rozwojem gospodarczym i recesją. Kolejnym atutem art déco była różnorodność źródeł (inspiracji), po które sięgało. Były to m.in. afrykańska sztuka plemienna, dziedzictwo starożytnego Egiptu, futuryzm i kubizm oraz ultra kolorowe oraz egzotyczne Balety Rosyjskie, a nawet błyszczące, opływowe części maszyn.
Dodatki art déco, meble i pozostałe elementy wyposażenia posiadają szereg charakterystycznych cech. Wnętrza w stylu międzywojennym są niezwykle symetryczne i opierają się o harmonię figur geometrycznych. Wśród najbardziej popularnych kształtów znalazły się m.in. trójkąty, romby, piramidy. Art déco cechują też kontrastowe połączenia kolorów, ciemne barwy „pożyczane” często z kamieni szlachetnych (bordo, szmaragdowy, granat) oraz mocny połysk widoczny w lakierowanych meblach, złoconych nóżkach foteli i chromowanych podstawach lamp.
Dekoracje w stylu art déco wyróżniają wyraziste ornamenty w postaci piór, wachlarzy, fontann i łuków. Meble wypoczynkowe zazwyczaj mają zaokrąglone krawędzie, a regały i szafki posiadają kanciastą bryłę. Styl art déco uwielbia też materiały premium: marmur, heban, palisander, jedwab czy atłas.
Art déco – dekoracje, które powinny się znaleźć w Twoim wnętrzu
Wnętrza art déco to nie tylko ozdobne dodatki, ale przede wszystkim meble o wyjątkowej urodzie. Ich wspólnym mianownikiem są proste linie, wielokąty i ostre krawędzie (obecne m.in. w szafkach oraz półkach) lub wręcz przeciwnie – duża opływowość (sofy, fotele, biurka, stoliki z fornirowanym, marmurowym czy szklanym blatem). Kontrast „geometryczne–okrągłe” sprawia, że mieszkania art déco są jeszcze ciekawsze.
Większość mebli jest raczej dość ciężka, masywna i lakierowana oraz wykonywana ze szlachetnych, ciemnych odmian drewna: mahoniu, hebanu, dębu bądź palisandru. Meble w międzywojennym stylu są zarówno dekoracyjne, jak i funkcjonalne. Prym w byciu użytecznymi wiodą meblościanki z szafkami o różnym przeznaczeniu – służą one do przechowywania książek, eksponowaniu kolekcji alkoholi i pamiątek, a nawet chowaniu kompletów bielizny.
Meble w stylu art déco – zwłaszcza te wykonane z drewna – połyskują, zaskakują intrygującą powierzchnią i wpisują się w koncepcję luksusowego wnętrza. To zasługa cennych materiałów wykończeniowych: złoconego brązu, masy perłowej, kości słoniowej i kolorowej laki.
Rozmawiając o tego rodzaju meblach, warto przywołać dwa pojęcia. Pierwszy z nich – inkrustacja – odwołuje się do procesu wycinania wgłębień w materiale i uzupełnianiu ich innym, cennym tworzywem. Drugi – intarsja – polega na wykładaniu drewnianych mebli innymi gatunkami drewna. Z kolei meble wypoczynkowe były pokrywane naturalną skórą, welurem bądź aksamitem. Odznaczały się one również obecnością złotych nóżek, wysokich oparć oraz podłokietników z drewna.
Styl wieżowcowy, czyli dodatki w stylu art déco
Legendarnym przykładem mebla art déco był Drapacz Chmur Paula T. Frankla. Biblioteczka, powstała w 1926 roku, została zainspirowana sylwetką Manhattanu. Dobrze wiedzieć, że nigdy wcześniej na świecie nie wyprodukowano mebla, który odwoływał się do miejskiego pejzażu, a dokładniej do kształtu nowojorskich drapaczy chmur.
Frankla uważa się za prekursora tzw. stylu wieżowcowego, ponieważ kolekcja piętrowych konstrukcji jego autorstwa obejmowała m.in. szafy, szafki, biurka oraz biblioteczki o podstawie z niskiej skrzyni i smukłej górze. Dlaczego Drapacz Chmur często podawany jest jako wzorcowy mebel doby art déco? Spełniał on wszystkie wyznaczniki ówczesnego wzornictwa: został wykonany z lakierowanego drewna w kontrastowych kolorach (czerń i pomarańcz); miał geometryczną formę i wykończenia płatkami srebra, a także polerowane uchwyty.
Dekoracje w stylu art déco – dekory płyt laminowanych, które przyciągają wzrok
Płyty laminowane to modny sposób na wykończenie wnętrza i tworzywo służące do wyrobu mebli oraz blatów. Z pomocą odpowiednich dekorów z pewnością uda się stworzyć komfortową wnętrzarską scenerię, która odwołuje się do najlepszych dokonań art déco. Dekor R20351 Flamed Wood – ciemny, opalony i szczotkowany dąb ujmuje szorstką oraz matową powierzchnią. Jego aranżacyjną „supermocą” jest niebieskawo–antracytowe usłojenie na bursztynowym tle. Z kolei dekor F76037 Phoenix Brązowy intryguje przecieraną warstwą, a S63055 Marmur Magma to rysunek marmuru, w którym zastosowane są różne odcienie beżu, bieli oraz szarości. Taka kombinacja nadaje pomieszczeniu dynamiki, tworząc elegancki, magmowy wzór – dekor dostępny tylko w przypadku blatów. Natomiast dekor F70000 Miedź Metaliczna ma urzekające miedziane wybarwienie z efektowną powłoką metaliczną, a U12092 Szary Zonda to perfekcyjne tło dla ciemnego drewna, marmuru i miedzi.
Jakie dodatki w stylu art déco wybrać?
Zacznijmy od oświetlenia. Charakterystyczne dla okresu międzywojnia były lampy z zielonym kloszem, które świetnie wyglądały na fornirowanych biurkach. Równie często spotykane były małe lampy witrażowe. Uwaga: wzory złożone z kolorowej mozaiki nie przedstawiały scen czy postaci w dosłowny sposób – ważniejsza była zgeometryzowana, abstrakcyjna forma. Na suficie montowano kryształowe żyrandole i plafony, a ozdobne kinkiety podkreślały wzorzystą tapetą. Dekoracje ścienne art déco o głębokich, ciemnych kolorach lub teksturze marmuru słynęły z rytmicznych wzorów: rombów, wachlarzy, heksagonów łuków, pawich piór czy palmet, obwiedzionych złotą kreską.
Kolejnymi elementami, które pozwolą stworzyć atmosferę lat 20. i 30. XX wieku są okrągłe lub prostokątne lustra – nad kominkiem, sofą, stołem jadalnym. Koniecznie w geometrycznych, a jednocześnie przypominających biżuterię ramach i ze złotym bądź miedzianym wykończeniem. Nie zaszkodzi, jeśli lustrom będą towarzyszyć zegary – niklowane bądź drewniane, bez szkła na tarczy. Nie zapominajmy o złotych drobiazgach: nóżkach mebli, klamkach oraz uchwytach. Czy może być coś bardziej luksusowego?
Jeśli chodzi o art déco, królami tkanin obiciowych są zdecydowanie welur i aksamit. Welurowe obicia foteli i sof oraz poszewki dekoracyjne z aksamitu doskonale współgrają z egzotycznymi roślinami w typie palmy. Ciężkie kotary w oknach, koce wykończone koralikami i frędzelkami, ozdobne parawany, aksamitne pufy czy zastawa stołowa z kryształu – takie dodatki art déco są również bardzo pożądane.
Warto w tym miejscu wspomnieć też o ceramice Clarice Cliff, która projektowała kształty naczyń korespondujące ze wzorami art déco, a następnie ręcznie je malowała. Były to sześcioboczne i kwadratowe talerze, cukiernice i dzbanki do kawy w kształcie stożków czy dzbanki do herbaty i filiżanki z trójkątnymi uszkami. Cliff szczególnie upodobała sobie pięć kolorów, które były bardziej interesujące od używanych przez innych artystów: czerwony, pomarańczowy, żółty, błękitny i zielony.
Ceramiczne kolekcje nosiły pobudzające wyobraźnię nazwy: Bizarre, Black Luxor, Ravel i Fantasque (1928–1934). W ramach ostatniej z wymienionych stworzyła m.in. filiżankę z majolikowego kompletu do herbaty we wzór Gibraltar. Był to pejzaż morski utrzymany w pastelowych kolorach, a mimo to na wpół abstrakcyjny. Większość kompozycji zajmowała Skała Gibraltarska i żaglówki pływające po niebieskim morzu, a obraz domykała czterokolorowa obwódka. Do dziś kolekcjonerzy cenią zastawę stołową oraz komplety do kawy i herbaty z jej flagowym wzorem — Krokusem. Produkcja ceramiki z tym motywem miała miejsce w latach 1928–1964.
Co z ozdobami art déco?
Historycznie styl art déco można umieścić na osi czasu pomiędzy bogatą we wzory secesją a zdyscyplinowaną, nieco chłodną i pozbawioną zdobień szkołą Bauhausu. To właśnie ta druga stylistyka stopniowo wypierała obfitujące w drobiazgi, kunsztownie wykonywane detale i dodatki art déco. Na pierwsze miejsce zamiast wyrazistych wzorów, które cieszą oko i drogocennych wykończeń wysunęła się czysta funkcjonalność. Na szczęście odwzorowanie wysmakowanej atmosfery doby art déco jest możliwe w Twoim wnętrzu. Wystarczy, że wprowadzisz do niego dekoracje w stylu art déco.
